İbretlik

        Geçen gün yine Patriots’un Rams’i “son saniyelerde” yendiği superbowl 36’yı(2001) izliyordum. Adam Vinateri’nin alan golünden sonra akmaya devam eden süre ve getirdiği kural değişikliğini anımsayınca ilk yazımın bunun üzerine olmasının ilginç olacağını düşündüm. Superbowl 36’dan konuya girmişken izleyemenler için olanları kısaca özetliyim. Top direkler arasından geçtiğinde ve alan golünün başarılı olduğu onaylandığında :02 saniyede durması gereken maç süresi akmaya devam ederek galip tarafı tayin ediyor. Her saniyenin öneminin olduğu bu sporda “river city relay”, “music city miracle” gibi olaylara tanık olmaktayız yani 2 saniye deyip geçmeyin...

Anlayabileceğiniz gibi bu yazımda kuralları değiştiren ve oyunun gidişhatını etkileyen ibretlik anları ve kişileri iletmeye çalışacağım. Hemen konuya girersek bir diğer kural değişikliği Ricky Williams ile geldi diyebiliriz. Williams kariyerinin uzun bir döneminde rasta saçlar ile sahadaydı ancak o zamana dek bunun benzeri pek örnek olmadığı için kasktan dışarı çıkan saçlar hakkında bir kural yoktu. Uzun lafın kısası saçlarını kes diyemeyen NFL yönetimi saçı formanın bir parçası atayarak oradan tutularak yapılan tackle’ları nizami kıldı, yani bir bakıma sıkıyorsa kesme dedi diyebiliriz. Ricky Williams bu kuralın babası olarak anılsa da bunun gerçek anlamda ilk kurbanlarından birisi yakından tanıyacağınız Troy Polamalu oldu diyebiliriz. Kural koyulduktan 3 yıl sonra yani 2006’da Chiefs maçında interception’u yapan Polamalu sayıya giderken Larry Johnson tarafından saçından tutularak indirildi. Bu durum maçın skorunu pek etkilemedi ama (Steelers 45-7 :) bir kuralı daha gündeme getirdi o da saçların oyuncu ismini kapatıcak kadar uzun olmasının yasaklanması, ancak hayata geçmedi.

Terrell Owens, Chad Johnson, Joe Horn... Hepsi bu spora bir şekilde renk kattı ancak aynı zamanda da Touchdown kutlamalarının sonunu da getirdiler. Çoraptan çıkan sharpie kalemler, kale direğinden çıkan telefonlar, ponponlar ve sevinçlerde kullanılan bir çok ek malzeme yerini çok sınırlı sayı sevincine bıraktı. Aslında yakın tarihlerde Bills oyuncusu Steve Johnson gibi oyuncuların kuralları okuyarak oradaki açıkları araştırıp ona göre yaratıcı sevinçler bulmaya çalıştıklarını ve başarılı olduklarını biliyoruz ama yaratıcı olmaya çalışırken saçmaladıklarını da bilmiyor değiliz.

Oyunun kaderini etkileyen bir diğer değişim ise K-Ball. Kicking topları, yani sadece özel takımlarda kullanılan ve üzerinde okunaklı bir “K” harfi olan toplar. 1999’da farkedildi ki NFL ekipleri vuruş performansını arttırmak için topların basıncı ile oynuyor ve maçta o topları kullanıyordu (Mitch Berger 1998'de kickoff’dan 40 adet touchback yaparken kural gelince 1999’da 12 adet yapmıştır). Bunun üzerine lig yönetimi özel takımlarda kullanılan topların maçtan önce açılacak olan hiç kullanılmamış toplar olmasında karar kıldı. Bu kural pek beğeni topladı denemez. Her Superbowl’da çıkan tartışmalardan bilebileceğiniz gibi yeni toplar oyuncular tarafından pek beğenilmez (Superbowl maçlarında o maç için özel yapılmış yeni toplar kullanılmaktadır). Bunun asıl sebebi ise hiç zarar görmemiş pürüzsüz yepyeni deri topların en güzel havada bile çok kaygan olmasıdır. Tepkiler kuralın varlığını değiştirmese de Tony Romo extra’da elinden kaçırdığı topla bu durumun en büyük mağdurlarından biri olmuş ve bir başka kuralın isim babası olmuştur. 2007'de yaşadığı olayın üzerine NFL yönetimi maçlardan önce takımlara 20 dakika yerine takımlara 45 dakika tanıyarak K-Ball’a alışma fırsatı vermiştir. Hatta dikkat ederseniz her maçın açılış seremonisinde arkada son dakikaya kadar bu fırsattan yararlanmaya çalışan bir kicker vardır. Bugün NFL kurallarına göre ev sahibi takım kapalı stadlarda 24, açıklarda 36 adet olmak üzere daha önce kullanmış oldukları topları maçtan önce hakeme götürerek basınç kontrolu yaptırmak zorundadır. Ancak 12 adet K-Ball direk üretici tarafından sahaya gönderilir ve hakemler tarafından paketlerden çıkartılır.

10 Eylül 1978’deki Raiders - Chargers karşılaşması daha sonradan “Holy Roller” olarak adlandırılan ve ciddi bir kural değişikliğine neden olan  bir pozisyon yaşanmıştır. Son saniyelerde 20-14 geride olan Raiders oyun kurucusu Ken Stabler sacklenir ve fumble yapar, daha sonra ileri doğru ilerleyen top bir Raiders oyuncusunun ayağına “çarparak” sayı alanına doğru yol alır ve tight end tarafından kapılan top sayı olur ve maçın skorunu Raiders lehine 21-20 olarak tayin eder. Gerçekleşen  fumble, oyuncuların ayağına çarpan top kasten olmuş mudur bilinmez (Stabler bir süre sonra fumble’ı süre biteceği için bilerek yaptığını açıklamıştır) ama bu olayın ardından koyulan kural ile 4. hak ve her iki devrenin son 2 dakikasında ileriye doğru yapılan fumble’lar sadece yapan kişi tarafından recover edilebilir hale gelmiştir. Başka bir oyuncu yapması durumunda top düştüğü noktaya geri dönerek yerleştirilir.

Dikkatimi çeken bir başka olay ise 2008’de Browns’la Ravens arasında oynanan maçta gerçekleşti. Kurala daha sonradan adını vermiş olan Phil Dawson’ın son saniyede skoru eşitleme çabasında yaptığı kick direklere çarparak dışarı çıkmış ve maçı tam Ravens kazandı derken hakemler işin içinden çıkamayıp özetleri izleme kararı almıştır ve topun kale direğinin arka uzantısından sektiğini farkederek maçı uzatmaya taşıyan kararı vermiştir. Buradaki kural değişikliği aslında kendiliğinden gerçekleşmiştir çünkü daha önce hiç bir vuruş tekrar izlenerek bir değişikliğe uğramamıştır ama “vay be böyle şeyler de olabiliyormuş” dedirten bu vuruşun üzerine bu pozisyonlar da itiraz edilebilir hale gelmiştir.

Ülkemiz açısından da Türkiye’ye gelmesini beklediğim kural ise bu sene NCAA’e koyulmuş olan, sayı alanına girmeden önce oyuncunun sevinmeye başlayıp rakibine bakarak onu küçük düşürecek şekilde sevinmesi halinde bunu yaptığı noktadan 15 yard ceza alarak sayının iptal edilmesini gerektiren kuraldır. Özellikle ülkemizdeki oyuncuların büyük çoğunluğunu öğrencilerin oluşturduğunu düşünür isek bu tarz spora yakışmayan hareketleri engellemek için çok mantıklı bir kural olacaktır (Ülkemizde bu kuralın ihlali hat safhada gerçekleşmektedir).

ve extrapoint: Yazının içerisinde "River City Relay" demiştim madem, bu dramatik olayı da sizlerle paylaşalım. Olacağı yoksa olmuyor işte. Görüntüler fazlasıyla açıklayıcı...

Daha önceden dikkatimi çekmiş olan bazı değişiklikleri iletmeye çalıştım ama işin araştırmasına girdiğinizde haliyle her sporda kuralların zamanla ve günün şartlarına göre şekillendiğini görebilirsiniz. Bunlar dışında da bir çok kural tecrübelerle spora yerleştirilmiştir. Yanlış birşeyler ilettiysem affola.

Muzaffer Akay